“Cumhuriyetimizin 2. Asrında Türk Kültür ve Medeniyeti” temasıyla düzenlediğimiz 10. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi 8 Ekim tarihinde Kurumumuz yerleşkesinde açılış programı ile başlamıştır.
Açılış programına Kurum Başkanımız Doç. Dr. Zeki ERASLAN’ın yanı sıra Azerbaycan Kültür Merkezi Başkanı Samir ABBASOV, Milli Savunma Bakanı Başdanışmanı Vali Salih AYHAN, Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan ÖZDEN, Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yüksel ÖZGEN, Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman MERT, Atatürk Araştırmaları Merkezi Başkanı Doç. Dr. Ahmet KILINÇ, Başkan Yardımcımız Dr. Ömer GÖK, Türk Tarih Kurumu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Yunus PUSTU, Atatürk Araştırmaları Merkezi Başkan Yardımcısı Arzu GÜVENÇ SAYGIN ile çok sayıda akademisyen ve öğrenci katılmıştır.
Saygı duruşu, İstiklal Marşı ve Kurumumuz tanıtım filminin ardından Prof. Dr. Nilgün DOĞRUSÖZ DİŞİAÇIK idaresinde Ersin ÇELİK, Mevlüt BAŞİN, Buse SEVER, Nurullah KANIK ve Ahmet Furkan DUYAR’dan oluşan EDVAR Topluluğu davetlilere bir dinleti sunmuştur.
Dinletinin ardından Başkanımız Doç. Dr. Zeki ERASLAN prokotolü ve katılımcıları selamlayarak başladığı konuşmasına “Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür” veciz sözünden ilhamla faaliyet gösteren merkezimiz, Türk kültürünün bütün yönleriyle araştırılması, yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla uzun yıllardır çalışmalarını sürdürmektedir. Bu kapsamda yayın faaliyetlerimizden araştırma projelerine, ulusal ve uluslararası sempozyumlarımızdan kültürel mirasımızı tanıtan sergi ve etkinliklerimize kadar geniş bir yelpazede hizmet veriyoruz. Bugün burada, bu çabaların önemli bir halkası olarak, Türk kültür ve medeniyetinin bilimsel bir platformda ele alınacağı 10. Türk Kültürü Kongresi’nde sizlerle bir arada olmaktan büyük bir mutluluk duyuyorum” sözleriyle başlamıştır.
ERASLAN konuşmasının devamında “Başkanlığımız, mimariden güzel sanatlara, spordan musikiye, bilim tarihi ve felsefeden halk bilimi alanına kadar, kültürümüzün oldukça geniş bir yelpazesinde çalışmalar yürütmektedir. Türk kültür ve medeniyetini bilimsel yöntemlerle araştıran, tanıtan, yayan ve bu alandaki kişi ve kuruluşları destekleyip onlarla iş birliği yapmayı önceleyen ve görev alanına ilişkin farklı disiplinlere mensup yetkin bilim insanlarını bir araya getiren Kurumumuz, ulusal ve uluslararası düzeyde çok sayıda kongre, sempozyum, panel, çalıştay ve konferans düzenlemiş, kuruluşundan bu yana, 600’ü aşkın kaynak eserle sahanın öncü akademik çalışmalara imza atmış, 1000’in üzerinde etkinlik gerçekleştirmiştir” diyerek Kurumumuz projeleri hakkında bilgi vermiştir.
“Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı tarafından pek çok proje tamamlanmıştır. Başkanlığımızın son dönemde oldukça dikkat çekici birçok projesi bulunmaktadır. İlki, Türk Masal Külliyatı-Türkiye Sahası (TÜMAK) Projesidir. İslamiyet öncesi dönemden günümüze sözlü kültür geleneğimiz olan bütün masalların ilk kez bir veri tabanında bir araya getirilmesi amaçlanan projede, sahanın önde gelen akademisyenlerinin oluşturduğu kurullar tarafından yapılan titiz inceleme ve ayıklamalar sonucunda 4000’ne yakın masaldan oluşan bir külliyat ortaya çıkmış, külliyat www.masal.gov.tr genel ağ adresinden genel okuyucu erişimine açılmıştır.
Türk Masal Külliyatı Projesi bağlamında geliştirilen Çocuklar İçin Türk Masallarından Seçmeler Projesi ile amaçlanan unsur ise bir milletin bütün bilinçaltı, davranış kodları ve kültürel şifrelerinin kendi anlatıları olan masallarda gizli olması hasebiyle çocuklarımızın bize ait bizden masallar ile büyümesidir. Bu çerçevede derlenen metinler arasından titizlikle seçilen en güzel Türk masalları, çağın gerektirdiği teknolojiyle “MASAL MASAL TÜRKİYE” cep telefonu uygulamasıyla ebeveynlerin hizmetine sunulmuştur. 7 bölge için İstanbul Türkçesi yanında yöresel ağız ile de seslendirme imkânı sunan bu uygulamanın devamlı surette geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Söz konusu masallar 2024 yılında İngilizce, Fransızca, Almanca, Rusça, Arapça ve Farsça, Japonca ve İspanyolca çevrilmiş, 2025 yılında ise üç set içerinden seçilen en güzel 10 masalın bu yabancı dillerde baskılarına geçilmiştir.
Başkanlığımız tarafından yürütülen bir diğer proje ise “Türk Devlet ve Düşünce Hayatına Yön Veren Şahsiyetlerin Kısa Yaşam Öyküleri Serisi ve Çevirisi”dir. Bu projenin amacı; Türk devlet hayatı ile bilim, kültür ve sanat alanında temayüz etmiş şahsiyetleri gerek ülkemizdeki genç kuşaklara ve gerekse yurt dışındaki kitlelere tanıtılması ve bu alanda farkındalık oluşturulmasıdır.
Başkanlığımızın, bir başka önemli projesi de 2024 yılında hazırlık çalışmalarına başlanılan, Cumhuriyet Dönemi Türk Sanatı Tarihi Ansiklopedisi’dir. Bu projemiz kapsamında Proje kapsamında Türkiye Cumhuriyeti dönemindeki sanatı araştırmak, belgelemek, anlamak, yaymak suretiyle sanat tarihine ve kültürel mirasa katkıda bulunmak ve bu alanda çalışan öncelikli olarak öğrencilere, bu alanda çalışan akademisyenlere, öğretmenlere ve sanata ilgi duyan herkese güvenilir, kolay ulaşılabilir bir açık kaynak sağlamaktır.
Başkanlığımız, yine bu alanda Türk Sanatında Sanatçılar Ansiklopedisi (TÜRKSA) projesi de yine sürdürülmekte bir diğer projemizdir. “Türk Sanatında Sanatçılar Ansiklopedisi” başlığı altında, plastik sanatlarla sınırlı olmak üzere, Türk sanatının yayıldığı geniş bir coğrafya üzerindeki eserlerin yapımında rol almış sanatçılara ilişkin tarihî bilgilerin bir araya getirilerek sanat tarihi ve kültürel miras çalışmalarına katkıda bulunulması ve başta akademi dünyası olmak üzere konuyla ilgilenen tüm çevrelere kolay ulaşılabilir ve güvenilir bir açık kaynak sağlanması amaçlanmıştır.
Diliyorum ki bu kongre, Türk kültür ve medeniyetinin ulusal ve evrensel boyutlarına ışık tutacak yeni açılımlara vesile olsun” diyerek sözlerini tamamlamıştır.
Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı, Prof. Dr. Oluş Arık, Prof. Dr. Saim Sakaoğlu, Prof. Dr. Gürsel Aytaç ve Beşir Ayvazoğlu gibi Türk kültürüne uzun süre hizmet etmiş ve bu alana sayısız eser kazandırmış isimlere Türk Kültürüne Hizmet Ödülleri takdim edilmiştir.
Açış programının tamamlanmasının ardından Protokol ve değerli katılımcıların eşliğinde Selçuklu Taç Kapıları Sergisi’nin açılışı gerçekleştirilmiştir. Sergi açılışının ardından Başkanımız basın mensuplarına röportaj vermiştir.
Türk Halkları Kültürel Çeşitliliği, Mimari ve Sanat Tarihi, Tarih, Sanat ve Kültürel Miras Araştırmaları, Gelenekten Moderniteye, Kültürel Aktörlük ve Tanıtım, Kültürel Modernleşme ve Toplumsal Değişim, Tarih ve Kültürel Miras, Folklor ve Halk Edebiyatı, Gelenekli Sanatlar ve El Sanatları, Türk Dünyası Kültürel Mirası ve Geleneksel Bilgi, Halk İnançları ve Mitoloji ile Mutfak Kültürü ve Gastronomi gibi birbirinden farklı birçok oturum başlığı ile birden fazla salonda eş zamanlı gerçekleştirilecek toplam 28 bilimsel oturum üç gün boyunca devam edecektir.
