Orta Çağ Türk-İslam Dünyasında Seyyahlar ve Seyahatnameleri Bilgi Şöleni

Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesindeki Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığınca düzenlenen Orta Çağ Türk-İslam Dünyasında Seyyahlar ve Seyahatnameleri Bilgi Şöleni, 13-14 Ekim 2016 tarihleri arasında Konya’da Necmettin Erbakan Üniversitesinde yapıldı. Bilgi şöleni açılışı, 13 Ekim 2016 Perşembe günü saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile saat 10.00’da başladı.
Başbakan Sayın Binali YILDIRIM’ın gönderdiği telgrafın okunmasından sonra kürsüye gelen Atatürk Kültür Merkezi Başkan Vekili Zeki ERASLAN, konuşmasına “Bilindiği üzere 2016 yılında İslam İşbirliği Teşkilatı Konya’yı ‘İslam Dünyası Turizm Başkenti’ olarak ilan etmiştir. Konya ki Türk-İslam Medeniyetinin en güçlü neşv ü nema bulduğu, en önemli kadim medeniyet Merkezlerimizden birisidir.” diyerek başladı. Programda, tarihi eskiye dayanan ve modern zaman seyyahlarıyla ilgili tebliğler sunulacağını belirten ERASLAN, daha sonra Atatürk Kültür Merkezinin görevleri hakkında dinleyicileri bilgilendirerek Kurumun bilimsel faaliyetleri ve önemli yayınlarından örnekler sundu. Zeki ERASLAN, konuşmasının sonunda Necmettin Erbakan Üniversitesi Rektörlüğüne etkinlik için gösterdikleri ilgi ve ev sahipliği için ayrıca teşekkür ederek, bilgi şöleninin hayırlara vesile olmasını diledi.
Daha sonra kürsüye çıkan Necmettin Erbakan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muzaffer ŞEKER ise sözlerine Türkiye’nin Asya ile Avrupa arasında özel bir jeopolitik pozisyonu nedeniyle yıllardan beri seyyahların güzergahı olduğunu söyleyerek başladı. Prof. Dr. ŞEKER, “Seyyahların seyahatnameleri sayesinde Anadolu ve çevremizde bizden önce yaşayan atalarımız gerek ticari, gerek sosyal hayatı, gerek siyasi ilişkileri olmak üzere sağlıktan, sanata, komşuluk ilişkilerinden, eğitime kadar birçok bilgiyi elde ediyoruz. Bu kıymetli eserler belli başlı bir şekilde çevrildi, okunuyor ama sağlıklı analiz adına bu tür toplantılara ihtiyaç var. O dönemdeki kültür ve sosyal birikimlerin fay hatlarının gelecek kuşaklara sağlıklı aktarılmasında seyahatnamelerden elde edilen verilerin emeği büyük” dedi. 15 Temmuz şehitlerini de rahmetle anan Rektör ŞEKER, programa katkıda bulunan, emeği geçen herkese teşekkür edip etkinliğin hayırlara vesile olmasını temenni etti.
Açılış törenine katılan Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Derya ÖRS, doğup büyüdüğü şehir olan Konya’da tekrar bulunuyor olmaktan mutluluk duyduğunu belirterek konuşmasına başladı. Prof. Dr. ÖRS, “Seyahatnamelerin içerisinde bulunan tasvirler, gravürler ve bir takım çizim unsurları bugün bize ne yazık ki kendi devrimizde kendi kendimize yapamadığımız şehirlerimizin tabiri caizse fotoğraflarını, suretlerini ve planlarını, 100-200-300 yıl önceki hallerini göstermektedir. Bu da bizim için aslında büyük bir kazançtır. Bu anlamda bütün seyyahlara ve seyahatnamelere kuşkusuz çok şey borçluyuz. Bu toplantı münasebetiyle hiç değilse onların adlarını anarak, emeklerinin karşılığını vererek kendilerini bir anlamda hayırla yâd etmiş olacağız. İslam Dünyasında İbn Fadlan, İbn Battûta, Nâsır-ı Hüsrev ve Evliya Çelebi başta olmak üzere  Türk-İslam coğrafyasını, Kafkasya’yı ve Orta Asya bugünkü Türk Cumhuriyetlerinin bulunduğu bölgeleri gezmiş olan çok sayıda seyyah var. Eğer geçmişin şartlarıyla kıyaslayacak olursak bugün binlerce seyahatname, gezi kitabı, hatırat kitabı, anı kitabı yazılması lazım. Ancak böyle bir şey yazılmıyor.. Çünkü biz gördüğümüz şeyleri sadece tüketiyoruz. Fotoğrafik olarak bakıp, geçiyoruz. Anlamlandırmaktan, onların ruhuna erişmekten, onlarla hemhal olmaktan ve onların içerisinde zevk bulmaktan maalesef uzağız.” diyerek bu toplantıların ehemmiyetini vurguladı. Seyahatnamelerin tarih yazımı konusunda son derece önemli bir mevkide yer aldığını kaydeden Prof. Dr. ÖRS, programın başarılı geçmesini dilerken, Necmettin Erbakan Üniversitesine bilgi şölenini sahiplenip, gösterdikleri ilgi nedeniyle teşekkür etti.
Konuşmaların bitiminde Rektör Prof. Dr. Muzaffer ŞEKER, Yüksek Kurum Başkanı Prof. Dr. Derya ÖRS’e ve Atatürk Kültür Merkezi Başkan Vekili Zeki ERASLAN’a hediyelerini takdim etti.
Programın sonunda kürsüde yerini alan Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ergün LAFLI, “İbn Battuta Seyahatnamesi” başlıklı tebliğini sundu.  
Açılış programı sonunda 15 Temmuz Şehidi Mustafa CANBAZ’ın “Türkiye Ulu Camileri” konulu fotoğraf sergisi gezildi.
13 ve 14 Ekim 2016 tarihlerinde eş zamanlı olarak iki ayrı salonda gerçekleştirilen bilgi şöleninde tebliğlerin sunumunu takiben bir “Değerlendirme Oturumu” düzenlendi. Prof. Dr. Mehmet Ali BEYHAN’ın Başkanlığında düzenlenen oturuma Prof. Dr. Ali Osman ÖZTÜRK, Prof. Dr. Ahmet Kazım ÜRÜN, Eyüp SALİH ve Bülent AYYILDIZ değerlendirmeleriyle katıldılar. Seyyahlar ve seyahatnameler bilgi şöleninin devamı mahiyetinde geniş kapsamlı bir şölen daha düzenlenmesi dileğiyle program sona erdi.
15 Ekim 2016 Cumartesi günü katılımcılar için Konya müzelerine bir gezi düzenlendi.