Doğumunun 100. Yılında Orhan Kemal Sempozyumu
Türk edebiyatının önemli yazarlarından biri olan Orhan Kemal doğumunun 100. yılında Adana’da bir sempozyumla anıldı. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı ve Çukurova Üniversitesi Rektörlüğü işbirliğiyle düzenlenen sempozyum 16-17 Ekim tarihleri arasında Çukurova Üniversitesi Kampüsünde gerçekleştirildi.
Sempozyuma Orhan Kemal ve eserleri üzerine çalışan ve farklı üniversitelerde görev yapan bilim insanlarının yanı sıra Atatürk Kültür Merkezi Başkanı Prof. Dr. Turan Karataş, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Azmi Yalçın, Orhan Kemal’in oğlu Işık Öğütçü, akademisyenler ve çok sayıda öğrenci katıldı.
Çukurova Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Üyesi ve aynı zamanda Sempozyum Düzenleme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mustafa Apaydın açılış töreninde yaptığı konuşmada, Orhan Kemal’in Adana’nın ürettiği en büyük değerlerden biri olduğunu belirtti. Yazarın 56 yıllık kısa yaşamına çok büyük eserler sığdırdığına ve bu eserlerini yazarken sadece kalemiyle geçindiğine dikkati çeken Apaydın, telif haklarının düşüklüğü veya geç ödenmesi nedeniyle Orhan Kemal’in hayatının sıkıntılar içinde geçtiğini belirtti.
Atatürk Kültür Merkezi Başkanı Prof. Dr. Turan Karataş da açış konuşmasına, “100. yaşında anılıyor olmak biz faniler için büyük bir talih” diye başladı. Orhan Kemal için 1940 yılının bir dönüm noktası olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Karataş, “Bu yıl yaşanan olay Orhan Kemal için hem bir talih, hem de talihsizlik. Talihsizliğinin sebebi özgürlüğüne el konulması, talihi ise Nazım Hikmet’le karşılaşmasıdır. Orhan Kemal’in romanları, öyküleri, oyunları, senaryoları ve kitaplaşmamış eserleriyle 21. yüzyıl Türkiye’sinde hâlâ ilgiyle takip edilmesi, O’nun ne denli büyük bir usta olarak kalbimizdeki yerini aldığını göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu. Prof. Karataş konuşmasında ayrıca, Orhan Kemal’in eserlerinde toplumsal gerçekçiliğe sadık kaldığını, yazarın “Öztürkçecilik” akımına kapılmadığını, hikâye ve romanlarında halkın konuştuğu dile yer verdiğini, ancak sade dille yazma basitliğine de düşmediğini söyledi. Prof. Dr. Turan Karataş konuşmasının sonunda şunlara değindi; “Orhan Kemal’in dil anlayışı eserlerinin sahiciliğini artırmıştır. O, ‘İnsan ya insan olmalı, insanlar için can vermeli ya da kalabalık etmemeli dünyada’ demiştir. Bu söz yazarın bütün hayatını alabildiğine özetler. Orhan Kemal ömrünün sonunda ‘İnandığım doğruların adamı oldum. Böyle yaşadım, karınca kararınca bu doğruların savaşını daha çok sanatımda yapmaya çalıştım. Kursağıma hakkım olmayan tek kuruş dahi girmemiştir.’ demiştir. Bu sözü söyleyebilmek bir yazar için çok büyük bir bahtiyarlıktır. Orhan Kemal gibi Türkçeyi bu kadar güzel kullanan, insanımızı bu kadar başarılı anlatabilen vatansever yazarlara ihtiyacımız var.”
Orhan Kemal’in oğlu ve Orhan Kemal Müzesi kurucusu araştırmacı-yazar Işık Öğütçü ise Orhan Kemal’in Adana’da yaşatılması, hemşehrilerinin Orhan Kemal’e sahip çıkması ve yeni kuşakların yazarı daha yakından tanıması adına düzenlenen sempozyumdan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, etkinliğe öncülük eden Çukurova Üniversitesi Rektörlüğü ve Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığına teşekkür etti. Sempozyumu yoğun ilgiyle ayakta izleyen ve anlatılanların her kelimesini dikkatlice not alan öğrencilere hayran kaldığını da dile getiren Öğütçü, “Bugün burada bir kez daha Orhan Kemal’in büyük bir yazar olduğunu ve eserleriyle bizlere çok büyük bir miras bıraktığını anlamış olmaktan gurur duyuyorum” dedi.
İki gün süren sempozyumda, “Orhan Kemal romancılığının yenilikleri”, “Orhan Kemal’in Gurbet Kuşları kapsamında büyüyen şehir, göç ve insan”, “Çukurova’dan dünya edebiyatına uzanan yol”, “Orhan Kemal’in hikâyelerinde ince hastalık: verem ve veremliler”, “Arkadaş Islıkları romanında yinelemenin fonksiyonelliği”, “Orhan Kemal’in eserlerinde toplumsal değişimin izlerini sürmek”, “Orhan Kemal’in romanlarında kadınlar”, “Küçük Adam’ın zaman karşısındaki duruşu: Orhan Kemal’in romanlarında zaman”, “Evlerden Biri romanında ümit nesnesi olarak ev”, “Müfettişler Müfettişi, Üçkağıtçı ve Kudret Yanardağ”, “Orhan Kemal’in öykülerinde mecazlı anlatım”, “Orhan Kemal’in romanlarındaki kişi adlarına bir bakış”, “Nazım’ın mektebinde Raşit Kemalî’den Orhan Kemal’e”, “Orhan Kemal’in şiirleri ve şairliği”, “Türkiye’de yazar sözlükçülüğü çalışmaları ve Orhan Kemal sözlüğü”, “Orhan Kemal’in Tersine Dünya romanı üzerinde Greimasçı bir okuma” ve “Orhan Kemal’in romanlarında ‘leitmotiv’ler” başlıklı bildiriler sunuldu.
Sempozyumun sonunda ayrıca Prof. Dr. Mustafa Apaydın başkanlığında, Prof. Dr. Yakup Çelik, Prof. Dr. S. Dilek Yalçın ve Yrd. Doç. Dr. Leyla Burcu Dündar’ın katılımıyla sempozyumun değerlendirildiği bir kapanış oturumu yapıldı.
