1994 Yılı Kurum Kitapları

Sükkerî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı – Erdoğan Erol

Geçmişten günümüze kadar Türk Edebiyatı konusunda yapılan araştırmalara bakacak olursak, hep zirvedeki edebî kişilerle uğraşılmış, buna mükabil pek tanınmamış şair ve eserlere el atılmamış olduğunu görürüz. İşte Sükkerî gibi pek tanınmamış bir şairin araştırılması ve inceleme konusu yapılması da bu yolda atılan adımlardan birisidir. 17. yüzyıl şairlerinden Zekeriyya Sükkerî’nin konu edildiği eserde, Sükkerî’nin yaşadığı devre topluca bir bakıştan sonra, hayatı ve edebî kişiliğine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Divan’ın incelemesi ve incelemeden elde edilen sonuç ile bu sonucun alınmasında kullanılan bibliyografya da bu bölümde yer almıştır. İkinci bölümde ise, şairin esas olan Divan metni yer almıştır. Divan’ın şekil özellikleri, içerik özellikleri, içindeki unsurlar tanıtılmıştır.

Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı – Mustafa İsen

Klasik Türk Edebiyatını meydana getiren sanatçıların hayatlarını ve eserlerini değerlendiren en önemli çalışmalar şuara tezkireleridir. Bununla birlikte tarihler, başka meslekler için meydana getirilmiş biyografi kitapları, nazire ve şiir mecmuaları, mektuplar ve bizzat müelliflerin eserleri de aynı konuda bilgi veren önemli kaynaklardır. Umumi tarihlerin içinde şairlere yönelik en çok biyografiyi ihtiva eden örnek Gelibolulu Ali tarafından kaleme alınan bu eserdir. Gelibolulu Ali klasik nesrimizin en büyük ustalarından biridir. Bir doktora çalışması olan eserde farklı padişah devirlerine ait yeni bir şuara tezkiresi meydana getirilmişti. Bu çalışma, tezin inceleme bölümlerinin yeniden gözden geçirilmiş bir kısmı ile tenkitli metninden oluşmuştur.

Ramiz ve Adab-ı Zurafa’sı İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük – Sadık Erdem

Eserde, Râmiz’in hayatı, şahsiyeti ve eserleri incelenmiştir. Râmiz’in Zübdetül’l-Vâkı’ât, Zahir-i Hukkâm, Hadikâtü’l- Vüzerâ’Zeyli, Devhatü’l-Meşâyih Zeyli, Hamiletü’l-Kübrâ Zeyli, Keşfü’z- Zunün Zeyli adlı eserleri anlatılmıştır. Doktora tezi olan bu eserde ayrıca, Türk edebiyatındaki Şuara tezkireleri, Âdâb-ı Zurafa nüshalarına göre şairler, Âdâb-ı Zurafâ’nın tenkidli metni ve konu ile ilgili indeks ve sözlük yer almıştır.

Anadolu Selçuklu Dönemi Sanatı Bibliyografyası – Aynur Durukan, Mehlika Sultan Ünal

Kitabın ilk dört bölümü, Selçuklu dönemi sanatı üzerine yazılmış mimarî, mimarî süsleme, genel nitelikteki ve el sanatlarına yönelik yayınlara ayrılmıştır. Mimarî bölümü, Genel, Şehir dışı Hanları (Kervansaraylar), Mimarî Ögeler ve Malzeme-Teknik olmak üzere dört alt başlıkta ele alınmıştır. Beşinci bölümde mezar taşları, altıncı bölümde, Müze ve Özel Koleksiyon katalogları, yedinci bölümde siyasal tarih konusundaki yayınlar, sekizinci bölümde dönemin seyahatnameleri ve gezi notları dokuzuncu bölümde kitabeler, onuncu bölümde vakfiye ve yazılı kaynaklar ile ilgili yayınlar, on birinci bölümde, Selçuklu dönemi sanatı konusundaki yayınları içeren bibliyografya, on ikinci bölümde ise, yerleşim birimleri ve buralarda yer alan yapılara yönelik yayınlar, yerleşim ve yapı monografileri başlığı altında yer almıştır.

Anadolu Saat Kuleleri – Hakkı Acun

Sanatın geçmişinde de bu gücün keşfi yapılmış, ne anlamlı ne güzel saat kuleleri dikilmiştir. Batıdan doğuya zamanın sembolü olan bu anıtlar, nasıl ve ne zaman yapılmıştır. Eserde, şehirlerin sembolü haline gelen saat kulelerinin, Anadolu’da ne zaman ve nasıl yayıldığı tespit edilmiş, mimari özellikleri incelenmiş, işleyiş ve fonksiyonları hakkında bilgi verilmiş, bir belge halinde sunulmuştur. Ayakta olan 52, yok olan 20, yeni yapılan 8, sınırlarımız dışında kalan 72 saat kulesi belirlenmiş ve kataloğu yapılmıştır. Anadolu Saat Kuleleri ilk defa bu çalışma ile geniş bir araştırmaya konu teşkil ederek bilim kamuoyuna tanıtılmıştır.

Eşme Kilimleri – Neriman Görgünay Kırzıoğlu

Eser, Uşak ilinin Eşme ilçesindeki 62 köydeki kilimlerin ayrıntılı olarak incelenmesinden oluşmuştur. Eşme kilimlerinde görülen yangışlar ve bunların bölgesel adları altınbaş kilimleri, takmak kilimleri, albaş kilimleri, seccadeler ve Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde dokunmuş, benzer örnekler anlatılmıştır. Günümüzde Eşme Kilimleri genelde tacirlerin siparişleri ile ticari amaçla dokunmaktadır. Bunların yanı sıra, Eşme halkının kendi evleri için dokudukları kilimler varsa da sayıları azdır. Kilim tacirleri tarafından ticari amaçla dokutturulan kilimler, her gün biraz daha artarken, buna karşı, çeyiz ve ev ihtiyacı için dokunan kilimler, gittikçe azalmıştır. Eşme kilimleri halkın kendi ihtiyaçları için dokudukları ve tüccarın sipariş vererek ticari amaçla dokutturdukları kilimler olmak üzere iki ana kolda incelenmiştir.

Mezâkî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkidli Metni – Ahmet Mermer

Mezâkî, XVII.yüzyıl şairlerindendir. Mezâkî, Divanı’nın tenkidli metnini ortaya koymayı gaye edinen kitapta, Mezâkî,’nin yaşadığı devre topluca bakış, Mezâkî,’nin hayatı, edebî kişiliği, Mezâkî, divanının incelenmesi gibi konulara yer verilmiştir. Mezâkî,’nin edebî kişiliğinde tezkirelerdeki bilgiler ve şairin kendi sanatı ve karakteriyle ilgili beyitler değerlendirilmeye, bu arada Mevleviliği konusu da açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Şairin kimlerden etkilendiği çağdaşlarıyla olan benzerlikler ve kimlere etki edebildiği konusu da işlenmiştir. Yazmalara, örnek beyitlere, esas ve tenkidli metin örneklerine yer verilmiştir.

Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile Ve Kültür – Nihat Nirun

Sosyo-kültür unsurlarının tarih yaprakları geleneklerin içindedir. Geleneklere en fazla bağlı olan kurum da ailedir. Hızlı değişim gösteren çağımızda aile problemleri dikkatleri üzerine toplamıştır. Aile, hayat ve iş etkileşiminin odak noktası olmuştur. Eserde, sosyal yapı ile sosyal bünyenin ayrıntılı özellikleriyle, dayandığı prensipler esaslarıyla ortaya konmuştur. Birinci bölümde, sosyal yapının elemanlarını ve değişkenlerini ve bunların karşılıklı bağlantıları gösterilmiştir. İkinci bölümde ise sosyal bünyenin faktörleri belirlenmiş, sistemlerin analizi yapılarak genel prensipler açıklanmış ve buradan da bünyenin kanunlarına ulaşılmıştır. Üçüncü bölümde de problemin somutlaştırılması yapılmış ve örnekler verilerek yapının ve bünyenin farklılıkları gösterilmiş, aynı zamanda yapıdaki unsur ve değişkenler ile bünyedeki faktör ve sistemlerin sosyal hayattaki somut durumları gösterilmeye çalışılmıştır.

Şair Burhaneddin’in Nasreddin Hoca’nın Fıkralarını Şerh Eden Eseri – Feyzi Halıcı

Anadolu’nun tekmil Türk yurdu oluşundan hemen sonra hal, dil ve gönül ehli tasavvuf erleri, Alperenler, sanatçılar bir manevi duygu ve duyarlılık içinde, doyumsuz insan sevgisini, sonsuz yaşama sevincini müjde çiçekleri halinde Anadolu insanına başarıyla sunmuşlardır. Gönül erlerinden biri olan Nasreddin Hoca, günlük hayat içinde insan sevgisi ve yaşama sevinciyle dopdolu, olayları alaylı ve dolaylı bir şekilde yaşadığı çağın mesajı olarak gelecek çağların insanlarına madde ve mana esprisi halinde başarıyla sunmuştur. Şair Burhaneddin’in Nasreddin Hoca’nın fıkralarını şerh eden eseri Letâif-i Hâce-i Nasreddin Rahmetullahi ‘Aleyh 121 bölüm halinde kitapta verilmiştir. Eserin sonunda sözlük verilmiştir. Kitabın ikinci baskısı 2017 yılında yapılmıştır.

Türkiye’de Suçlular Sosyal Kültürel ve Ekonomik Özellikleri – Tülin Günşen İçli

Eser, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu tarafından açılan yarışmada Sosyoloji dalında, birincilik ödülüne layık görülmüştür. Suç her toplumda ve her dönemde var olmuş ve var olacak sosyal olgudur. Bireyin canına, malına, namusuna, toplum düzenine kasteden davranışlar sosyal sistemin bütünlüğünü tehdit ederler. Çünkü suç sadece toplumdan topluma değişiklik gösteren normların ihlali değildir, suç toplumun refah ve düzenine ters düşen davranıştır. Eserde suçun tanımı, suçun sınıflamaları, suçlu davranışları ile yaşa, cinsiyete, aileye, sosyo-ekonomik statüye göre suç özellikleri konu edilmiş ve istatistiki bilgilere yer verilmiştir.

Türk Milletinin Manevi Değerleri – Âmiran Kurtkan Bilgiseven

Maddi ve manevî kültürler, ideal kültürler ile Türk milletinin ilme saygı, yardımseverlik, laiklik, demokrasi ve insan hakları, milliyetçilik gibi manevî değerleri eserde ele alınmıştır. Türk milletinin manevî değerlerinin hepsinin temelinde birlik inancı vardır. Birliğin kuvvet olduğu inancı, İslâmiyetten önceki devirde de Türklere hâkim olmuş ve bu inancın zayıfladığı süreler ise Türk tarihinin parçalanma ve yıpranma dönemleri olmuştur. Buna karşılık İslamiyetin bir dinî inanç olarak getirdiği bütünlük ve birlik ilkesinin en ideal anlamda benimsendiği yükselme devri Osmanlı toplumunda, bu ilkenin beslediği inanç, sadece Türk-İslâm toplumunu değil, Türk ve İslâm olmayanları da içine alan toplumsal tabakalaşmayı en aza indiren ve hür köle kutuplaşmasını giderici bir itici kuvvet olarak, toplum yapısını güçlendiren sağlam bir temel olmuştur.

Bilge Yayın Tanıtım, Tahlil ve Eleştiri Dergisi – Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı

Türkiye’deki yayınların bir eleştiri ve tahlilden geçmemesinden ve basılan her yayının yeterince ve gereğince tanıtılmaması probleminden hareketle, bu açığı doldurmak amacıyla Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı tarafından Bilge (Yayın Tanıtım, Tahlil ve Eleştiri) dergisi çıkarılmaya başlanmıştır.
1994 Temmuz ayında ilk sayısı yayımlanan Bilge dergisi, Türk kültür hayatında kitap ve makaleleri tanıtan ve eleştiri yazıları içeren bir dergi olarak büyük bir boşluğu doldurmuştur. Atatürk Kültür Merkezi Başkanı Prof. Dr. Sadık Tural tarafından kurulan derginin Yazı İşleri Müdürü İmran Baba, ilk Yayın Kurulu ise Prof. Dr. İlter Uzel, Dr. Müjgan Cunbur ve İdris Karakuş’tan oluşmuştur. Yılda dört sayı Bahar, Yaz, Güz ve Kış sayıları olarak yayım hayatını sürdüren derginin her bir sayısında önemli gün, hafta, yıl gibi konular çerçevesinde yazılar yayımlanmıştır. Ayrıca Türkiye’nin dört bir yanında düzenlenen faaliyetler ile Atatürk Kültür Merkezi yayımları ve kongre, sempozyum, sergi vb. haberlere yer verilmiştir.
Bilge dergisinin özel sayıları bazen tek bir konuya, bazen bir yıl dönümüne, bazen önemli bir kişiye, bazen de Türkler de önemli kültür ögelerinden birine ayrılmıştır
1994 Temmuz ayından Mart 2007 yılına kadar aralıksız devam eden Bilge Dergisi 50. Sayısı ile yayım hayatına veda etmiştir.
Okuyucular Bilge dergisinin bütün sayılarının kapak ve içindekiler bölümüne, pdf’lerine www.akmb.gov.tr adresinden ulaşabilirler.

Doğumunun Yüzüncü Yılında Yahya Kemal Beyatlı – Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı

Eser Yahya Kemal Beyatlı’nın doğumunun yüzüncü yılı münasebetiyle 3 Aralık 1984 tarihinde yapılan anma toplantısındaki konuşmaların bir araya getirilmesinden oluşmuştur. Yahya Kemal altı yüz yıllık Osmanlı İmparatorluğu’nun şanlı devirlerinde, Türk’ün gösterdiği kahramanlığın destanını yazmak, şiirde, musikide, mimaride ve her türlü sanatta yarattığı şaheserleri, kendi şiirlerinde yaşatmak suretiyle geçmişle bugün arasında sağlam bir bağ kurmuş, milli kültürümüzün bu en zengin döneminin değerlerini, bize ve gelecek kuşaklara tanıtmıştır. Kitabın sonuna şairin doğumunun yüzüncü yılı dolayısıyla ve ondan sonra yapılan yayınları da kapsayan genişçe bir bibliyografya ile Yahya Kemal’in şiir ve nesirlerinden örnekler eklenmiştir.