Yayın Süreçlerine İlişkin İlke Kararı
19/02/2020 Tarihli ve 793/4 Sayılı Yönetim Kurulu Kararı
YAYIN SÜREÇLERİNE İLİŞKİN İLKE KARARI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam
MADDE 1-(1)Bu İlke Kararı’nın amacı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve bağlı kurumlar olan Atatürk Araştırma Merkezi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu ve Atatürk Kültür Merkezinin, 664 sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de yer alan amaç ve görevleri doğrultusunda yürüttüğü yayın faaliyet süreçlerini düzenlemektir.
(2) Bu İlke Kararı; Kurumlarımızın yürüttüğü yayın faaliyetlerine ilişkin başvuru, değerlendirme, telif hakkı ve ödenecek ücretler, yayınlama, dizinleme ve görünürlük ile ilgili süreçleri kapsamaktadır.
Dayanak
MADDE 2-Bu İlke Kararı, 11/10/2011 tarihli ve 664 sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 6’ncı maddesi, Yönetim Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliği’nin 11’inci maddesi ileTelif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’nin 6’ncı ve 7’ncimaddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3-(1) Bu İlke Kararı’nın uygulanmasında;
a) DergiPark: TÜBİTAK ULAKBİM tarafından, ulusal akademik dergilerin görünürlüğünün artırılması için sunulan elektronik ortamda barındırma ve editoryal süreç yönetimi hizmetini,
b) DOI (Digital Object Identifier – Sayısal Nesne Tanımlayıcı): Çevrim içi ortamda bulunan makale ve bildirilere kolay erişim sağlayan numaralandırma sistemini,
c) İnceleyici: Akademik kitap ve makalelerin yayınlanmaya uygunluğunu kontrol eden, düzeltme, basıla ve red tavsiyeleri veren alanında uzman bilim adamı veya kişiyi,
ç) ISBN: Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından hazırlanan kitap numaralama sistemi,
d) Kurum: İlgisine göre Atatürk Araştırma Merkezi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu ve Atatürk Kültür Merkezi başkanlıklarını,
e) Kurum Başkanı: Yüksek Kurum bünyesindeki Kurumların Başkanlarını,
f) TR Dizin: TÜBİTAK ULAKBİM tarafından sunulan atıf dizin hizmetini,
g) Yayın Komisyonu: Yayın faaliyet süreçlerinin değerlendirilmesi amacıyla kurulan komisyonu,
ğ) Yayın Takip Görevlisi: Kurum tarafından belirlenen, yayın süreçlerinin izlenmesi, sonuçlandırılması ve yayın sürecini takip eden Kurum personelini,
h) Yayın Takip Sistemi (YAYSİS): Eser başvuruları ve değerlendirme süreçlerinin yürütüldüğü sistemi,
ı) Yönetim Kurulu: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yönetim Kurulunu,
i) Yüksek Kurum: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunu,
j) Yüksek Kurum Başkanı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Başvuru
MADDE 4- (1) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Tüm kitap ve makale başvuruları Yayın Takip Sistemi (YAYSİS) aracılığıyla alınır ve inceleme süreçleri YAYSİS içerisinde sonuçlandırılır. YAYSİS dışından gelen başvurular ve YAYSİS dışında yürütülen inceleyici işlemleri dikkate alınmaz. Ancak Kurumların ısmarlama yayın süreçleri kendi özel sözleşmeleri ile belirlendiği biçimde yürütülebilir.
(2) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Başvuru ve inceleme süreçlerinde ıslak imzalı belge talep edilmez, posta gönderimi yapılmaz, inceleyici atamasına ilişkin yazı yazılmaz, tüm başvuru-inceleme-düzeltme işlemleri çevrim içi ortamda yürütülür. Ancak yayın iznine ilişkin sözleşme ve tekrar baskı süreçleri istisnadır.
Değerlendirme
MADDE 5-(1)(Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı) Başvuruların, Telif Hakkı, Yayın ve Satış Yönetmeliği, Yayın Süreçlerine İlişkin İlke Kararı, Kurumların Yayın İlkeleri, Kurumun çalışma alanına uygunluğu ve Yazım Kuralları çerçevesinde ön değerlendirmesi Yayın Takip Görevlisi tarafından 15 gün içerisinde yapılır.
(2)(Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Yayın Takip görevlisi tarafından sistem üzerinden ön değerlendirme raporu hazırlanır. Eserin aynı başlıkla veya benzer bir başlıkla daha önce başka bir yerde yayımlanıp yayımlanmadığı ve aynı konuda yayımlanan benzer eserler olup olmadığı kontrol edilir. İntihal taraması yapılarak benzerlik raporu sisteme yüklenir. Ön değerlendirme raporunda inceleyicilere gönderilmesi uygun olan başvurular için öncelikle sistemde yer alan inceleyici havuzundan eserin konusuyla ilgili seçilecek en az 4 inceleyici ismi önerilir. Yayın Takip Görevlisi yapmış olduğu kontrol ve ön değerlendirme sonucunda inceleyicilere gönderilmesi veya reddedilmesini önerdiği başvuruyu ön değerlendirme raporunda belirteceği gerekçeyle birlikte sistem üzerinden Yayın Komisyonu gündemine ekler; düzeltilmesi gereken başvuruyu ise gerekçesiyle birlikte başvuru sahibine iade eder.
(3)(Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Başvurunun değerlendirme işlemi ilgili Yayın Komisyonu tarafından gerçekleştirilir. Yayın Komisyonu başvuru durumuna göre ayda en az bir kez toplanır. Her eser için Yayın Komisyonu üyelerinden biri en az 150 kelimelik görüşünü KURULSİS sistemi üzerinden girer
(4)(Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı) Bir başvurunun inceleyicilere gönderilmesi veya reddedilmesi kararı ilgili Yayın Komisyonunca alınır. Reddedilen başvurular Yayın Komisyonunun gerekçeli kararıyla başvuru sahibine iletilir. İnceleyicilere gönderilmesi uygun bulunan başvurular için Yayın Komisyonu kararıyla 2 asil, 2 yedek inceleyici belirlenir. İnceleyici raporlarından biri olumlu, diğeri olumsuz olması hâlinde eser yedek inceleyicilerden birine gönderilebilir veya Yayın Komisyonu mevcut raporları dikkate alarak karar verir.
(5)(Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı) İnceleyicilere kitaplar için 2 ay, makaleler için 1 ay inceleme süresi tanınır. Ancak özel durumlarda Kurum tarafından inceleyicilere 1 aya kadar ek süre verilebilir. Sistem üzerinden inceleme görevini 7 gün içerisinde kabul etmeyen inceleyiciden görev çekilip yedek inceleyiciye gönderilir.
(6) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)İnceleyiciler incelemelerini sistem üzerinden gerçekleştirir ve görüşlerini “olumlu”, “olumsuz” veya “düzeltme” şeklinde Kuruma iletirler. İnceleyiciler tarafından hazırlanan ilk rapor; kitaplar için en az 300 kelime, makaleler için en az 150 kelime olmalıdır. Düzeltmelere cevaben yazılan raporlarda bu koşul aranmaz. Düzeltme istenen eserler tekrar eser sahiplerine gönderilir. Düzeltme raporunun kapsamına göre eser sahiplerine kitaplar için 3 aya kadar, makaleler için 1 aya kadar süre tanınır. Düzeltme raporlarının daha fazla süre gerektirdiği durumlarda Kurumlarca yeterli süre verilebilir. Yazarlarca düzeltilen eserler ilgili inceleyici tekrar gönderilir ve kitaplar için “1 aya” kadar, makaleler için “15 güne” kadar süre tanınır. “Düzeltme” raporu “olumlu” veya “olumsuz” şekilde neticelenene kadar süreç devam eder.
(7) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Bir kişiye yılda 6 ve aynı anda 3’ten fazla inceleme görevi verilmez.
(8) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Yayın Komisyonu üyeleri inceleyici olarak görevlendirilebilir.
(9) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)İlk baskı konusunda Yönetim Kurulunda görüşülmesi için Yüksek Kuruma gönderilen dosyaların ekleri arasında “Yayın Komisyonu kararı”, “Eser Basımı Teklif Formu”, “inceleyici raporları”, “elektronik formatta eser nüshası”, “işlem aşamalarının tarihlerini gösteren tablo”, “benzerlik raporu” ve özel durumlar içeren eserler için durumu izah eden bir bilgi notu yer alır.
(10) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Tekrar baskı konusunda Yönetim Kurulunda görüşülmesi için Yüksek Kuruma gönderilen dosyaların ekleri arasında “stok raporu”, “Kurumun eser sahibine veya eser sahibinin Kuruma müracaatını ve rızasını gösteren yazı veya dilekçe”, “Yayın Komisyonu kararı”, “Eser Basımı Teklif Formu”, “elektronik formatta eser nüshası” ve özel durumlar içeren eserler için durumu izah eden bir bilgi notu yer alır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Telif Hakkı ve Ödenecek Ücretler
MADDE 6-(1)Kurum ile eser sahibi arasında, yayınlanacakkitapların ve makalelerin mali haklarının kullanımının, gerektiğinde üçüncü kişilere devir yetkisi ile birlikte süresiz olarak Kuruma devredildiğinedair sözleşme imzalanır.
(2) Çeviri ve diğer işleme eserlerde, başvuru sahibi, 5846 sayılı Fikir ve Sanat EserleriKanunu’nun 21’inci maddesinde belirtilen işleme hakkını, telif hakkına sahip kişi veya kurumdan aldığına dair yazılı izin belgesini başvuruevraklarına eklemekle yükümlüdür. Yayın Komisyonunun önerisi ve Yönetim Kurulu kararıyla bu iş için gerekli ücret Kurum bütçesinden ödenebilir.
(3)(Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Kurumca düzenlenen kongre, sempozyum, panel vb. bilimsel toplantılarda sunulan bildirilerin sahiplerinden, bildirilerin mali haklarının kullanımının, gerektiğinde üçüncü kişilere devir yetkisi ile birlikte süresiz olarak Kuruma devredildiğine dair ıslak imzalı ya da elektronik ortamda imzalı kabul taahhüt beyanı alınır.
(4)(Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Basılmaması kararlaştırılan kitap ve makaleler için inceleyicilere ödenecek inceleme ücreti hesaplanırken basılan eserlere uygulanan artırım politikası esas alınır.
(5) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Yayın Komisyonu değerlendirmesi tamamlanan başvurular Yönetim Kurulu gündemine alınır. Yönetim Kurulu kararının ardından baskı işlemleri ve/veya ödeme işlemleri gerçekleştirilir. İnceleme ücretleri Yönetim Kurulu kararını takiben ödenir.
(6) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Basılacak eserlerin sahiplerine, talep etmeleri hâlinde Telif Hakkı, Yayın ve Satış Yönetmeliği’nin 7’nci maddesi kapsamında telif ücretinin %50’sini geçmemek üzere avans Yönetim Kurulu kararını takiben ödenebilir.
(7) (Ek: 01/03/2023 tarihli ve 852/2 sayılı Yönetim Kurulu Kararı) Telif, ilkesel olarak, kitaplarda artırımsız, makalelerde ve editoryal eserlerde 2 (iki) kat artırımlı olarak hesaplanır. Telif Hakkı, Yayın ve Satış Yönetmeliği`nin 7`nci maddesi doğrultusunda zorluğu, çok büyük emek ve zaman harcandığı, alanında yenilikler getirdiği ve Türk kültür ve bilimine katkılarının olduğu tespit edilerek yayınlanacak telif ve tercüme eserler ile eleştirmeli metinlere ilişkin telifin Yayın Komisyonunun gerekçeli kararı ile 10 (on) katına kadar artırılması önerilebilir. Bu öneri, Kurumun bütçe imkânları dikkate alınarak Yönetim Kurulunda karara bağlanır.
Yayınlama, Dizinleme ve Görünürlük
MADDE 7-(1)Kurum etkinliklerinde sunulan bildiriler, e-kitap olarak yayınlanır. Bildiri kitapları için e-ISBN ve bildiriler için DOI numarası alınır. Kurumlar tarafından periyodik olarak düzenlenen kongre ve kurultaylar ile diğer bilimsel toplantıların bildiri kitapları Yayın Komisyonunun kararı doğrultusunda 500 adetle sınırlı olmak üzere basılabilir.
(2)(Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Her bir dergi için müstakil ağ sayfaları oluşturulur. Bu sayfalarda derginin Yayın Komisyonu üyeleri, dergide kabul gören yazım kuralları, yayın etiği, inceleyicilik-yazarlık süreçleri, Telif, Yayın ve Satış Yönetmeliği, Yayın İlke Kararı ve YAYSİS için yönlendirme bağlantısı bulunur. Dergilerde açık erişim politikası benimsenir.
(3)(Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)TÜBİTAK TR Dizin ve DergiPark sistemlerine olan entegrasyon kapsamında tüm yeni sayılar ve inceleyici raporları TÜBİTAK’ın ilgili sistemine düzenli olarak yüklenir. Kurum dergilerinin görünürlüğünü artırmak amacıyla ulusal ve uluslararası platformlarda, veri tabanları ve dizinlerde yer alması için gerekli çalışmalar yürütülür. Bu kapsamda Kurumlar hakemli dergilerini, açık erişimli ve hakemli dergilerin dizinlendiği DOAJ platformuna yükler.
(4)Geçmişte basılmış olanlar da dâhil olmak üzere tüm süreli yayınlarda yer alan makaleler için DOI numarası temin edilir.
(5) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı)Yönetim Kurulu kararı alındıktan ve baskı süreci tamamlandıktan sonra, Yayın Takip Görevlisi takip ettiği eserin basılan son hâlini Yayın Takip Sistemi’ne yükler ve sistem üzerinden dosyayı kapatır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat
MADDE 8-(1) (Değişik: 30/10/2020 tarihli ve 809/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı) Dergi ve kitapların inceleme süreçlerinin değerlendirilmesine ilişkin alınan 16/01/2014 tarihli ve 682/2 sayılı Yönetim Kurulu İlke Kararı yürürlükten kaldırılmıştır.
Hüküm Bulunmayan Hâller
MADDE 9-(1) Bu İlke Kararı’nda hüküm bulunmayan hâllerde Yönetim Kurulunca alınacak kararlara göre işlem yapılır.
Yürürlük
MADDE 10-(1) Bu İlke Kararı ile belirlenen usul ve esaslar, Yönetim Kurulunda kabul edildiği tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11-(1) Bu İlke Kararı’nda belirlenen usul ve esasları Yüksek Kurum Başkanı ile bağlı Kurum Başkanları yürütür.
