Kurum İçi Projeler

DEVAM EDEN KURUM İÇİ PROJELERİMİZ

1. Proje: Türk Kültürünün Canlı Tanıkları Belgeselleri

Türk Kültürünün Canlı Tanıkları Belgeselleri ile Başkanlığımız, Türk kültürü ya da kültürümüzle ilintili konularda çalışan, çalışmaları ile araştırmacılara yol ve kaynak gösteren, üstlendikleri misyon ile ülkemiz sınırlarını aşıp, dünya çapında ilgi gören bilim ve sanat insanlarımızı ses ve görüntü yoluyla kaydederek bir arşiv oluşturmuştur.

2007 yılında ilk defa hayata geçirilen Türk Kültürünün Canlı Tanıkları Belgesel Serisi kapsamında bugüne kadar Ord. Prof. Dr. Aydın SAYILI, Dr. Müjgan CUNBUR, Prof. Dr. Semavi EYİCE, Prof. Dr. Oktay ASLANAPA, Prof. Dr. Necati ÖNER hakkında belgeseller hayata geçirilmiş ve Kurumsal internet sayfamıza aktarılarak genel ağ yoluyla erişime açılmıştır.

Türk Kültürünün Canlı Tanıkları Belgesel Serisi 2022 yılında Başkanlığımızca yeniden hayata geçirilmiştir. Bu belgesellerin devam ettirilmesi ile Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı olarak Türk kültürünü araştıran, tanıtan, yayan ve halen hayatta olan önemli bilim ve kültür insanlarımızın hayatından kesitler sunmak ve tarihi önem taşıyan bu şahsiyetlerin gelecek kuşaklarca anlaşılması ve tanınması için bir arşiv niteliği taşıyan önemli bir görsel belge oluşmasını hedefliyoruz.

2022 yılı içerisinde; belgesellerimiz üç nadide bilim insanımız Prof. Dr. Esin KÂHYA, Prof. Uğur DERMAN ve Dr. Müjgan ÜÇER ile ilgili olarak da tamamlanmış olup diğer başka bilim insanlarımıza yönelik de çalışmalarımızın devam etmesi planlanmaktadır.

2. Proje: Ord. Prof. Dr. Aydın SAYILI Külliyatı

Ord. Prof. Dr. Aydın SAYILI’nın muhtelif yayın organlarında yer almış kitap, makale ve tebliği gibi yayınlarının bir külliyat halinde toplu halde bir araya getirilmesi projesidir. Kurumumuzca bu güne kadar Külliyata ait dört cilt eser yayıma sunulmuştur. Atatürk ve Bilim Cilt I , Hayatta En Hakiki Mürşit İlimdir Cilt II, Kopernik ve Anıtsal Yapıtı (Copernicus and his Monumental Work) Cilt III,  The Observatory in Islam and Its Place in the General History of the Observatory Cilt IV yayımlanmış; Aydın Sayılı Külliyatı (Bilim, Kültür ve Öğretim Dili Olarak Türkçe), Cilt V’in yayımlanmıştır.

3. Proje: Suriye’deki Türk İslam Eserleri

Proje, Suriye’deki Türk İslam dönemi mimari eserlerini kapsamaktadır. Başta Şam ve Halep olmak üzere Suriye’deki Türk İslam dönemine ait tüm yapılar ile müzelerdeki yer alan eserler 3 ciltlik bu kitapta yer alacaktır.  Binlerce yıldır bünyesinde farklı kültürlerin izlerini taşıyan Suriye’deki Türk Kültür Varlıklarının savaş öncesi durumlarının tanıtımlarının yapılarak kaynak kitap haline getirmesi temel gayemizdir. Emevi, Abbasi, Eyyubi, Memluk ve Osmanlı imparatorluğu döneminde Suriye önemli bir şehir olmuştur. Bu kapsamda Şam, Halep, Hama, Humus, Lazkiye gibi şehirlerinde bu dönemlere ait kültür varlıkları yer almaktadır. Bu eserlerin türlerinin belirlenmesi, plan, mimari ve süsleme özelliklerinin anlatılması, Anadolu coğrafyası ile olan bağlantılarının ve birbirleriyle etkileşimlerinin belirlenmesi projenin amaçları içerisindedir.

4. Proje: Osmanlılarda Bilim ve Teknoloji

Kaynak Eserler dizisi kapsamında Osmanlı dönemi bilim ve teknoloji alanındaki gelişmelerin araştırılıp dönemsel olarak incelenmesi hedeflenmektedir.

5. Proje: Türk Dünyası Masalları

Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı bünyesindeki Halk Bilimi ve Folklor Bilim ve Uygulama Kolunca editöryal bir kitap olarak hazırlanan “Türk Dünyası Masal Araştırmaları” adlı  e-kitap olarak yayımlanacaktır. Adı geçen eserde; Türkçe konuşulan ülke ve diyarların masallarının genel özellikleri, şekli, dili, muhtevası, konusu, anlatıcıları ve anlatılan ortamlarıyla ilgili bilgiler veren makaleler yer alacaktır. Ayrıca, her bir makale konusu ülke ve/veya diyarlardan üç örnek masal metnine özgün dil ve Türkiye Türkçesi ile birlikte yer verilmesi planlanmıştır.  Böylece okurların Türkçe konuşulan yerlerdeki masallar hakkında bir fikir sahibi olması, zengin masal külliyatından örnekler verilerek de masallar arası karşılaştırma olanağı sağlanmış olacaktır. Söz konusu eserle ayrıca, zengin Türk kültürünün masalları bir bütünlük içinde okuyucusuna ulaşacak, araştırmacılar için de kaynak kitap olarak literatüre girmesi sağlnacaktır. Hâlihazırda makaleler yazım aşaması tamamlanmış olup, önce inceleyicilere gönderilmekte, bilahare inceleyici (hakem) raporları dikkate alınarak yeniden değerlendirilmektedir. Eserin e-yayın olarak yayımlanması, daha sonraki süreçte  Özbek, Türkmen, Kırgız, Kazak ve Azeri Türkçelerine çevrilmesi planlanmıştır. Söz konusu e-kitabın tamamlanması hâlinde 33 makale ve Türk dünyasından 99 özgün dil ve 99’u da Türkiye Türkçesine çeviri masaldan oluşacaktır.

6. Proje: Çeviri ve Kaynak Çalışmaları Işığında Akdeniz Havzasına Türk Kültürünün Etkisi

Akdeniz kültürel etkileri sınırlarını aşmış iktisadi, beşerî, sosyal ve kültürel bir coğrafi bütündür. Kökleri kadim uygarlıklara uzanan Akdeniz havzasında Türk kültürünün izleri de eskidir. Uzun yıllar Türk kültür dairesinin hakimiyetinde kalan Akdeniz limanlarındaki hareketlilik yüzyıllarca tarihin seyrini etkilemiştir ve yalnızca ekonomik sonuçlar doğurmamıştır. Tıpkı İpek Yolu gibi Akdeniz ülkeleri arasındaki yollar da yüzyıllar boyunca ekonomik ve sosyal unsurları olduğu gibi kültürel unsurları da coğrafyadan coğrafyaya, kültürden kültüre, insandan insana nakletmiştir. Bu doğrultuda,  Akdeniz havzasının günümüzdeki sosyo-kültürel önemine binaen kadim Türk kültürünün diğer kültürlerle (Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Doğu) ve medeniyetlerle etkileşiminin ayrıntılarıyla ele almak amacıyla Çeviri ve Kaynak Çalışmaları Işığında Akdeniz Havzasında Türk Kültürünün Etkileri başlıklı kitap çalışması hazırlanmaktadır. Çeviri ve Kaynak Araştırmaları Bilim ve Uygulama Kolu uhdesinde Akdeniz havzasının günümüzdeki sosyo-kültürel önemine binaen kadim Türk kültürünün diğer kültürlerle (Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Doğu) ve medeniyetlerle etkileşimini ayrıntılarıyla ele alınmıştır.

7. Proje: Türk Kilimleri Kitabı

Türk Kilimleri Kitabı projesinin konuları Coğrafya olarak; Anadolu ve Trakya’yı, dönem olarak; Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemi eserlerini kapsayacaktır. Genel adlandırma olarak havsız dokuma yaygıların tamamına kilim adı verilmektedir. Bu kapsamda teknik belirleme yapıldığında, çözgü yüzlü dokumalardan cecim-cacim, palas, kolan; atkı bezemeli, iki iplikli kilimler ve ilave atkı bezemeli olan üç iplikli cicim, zili-sili, sumak/ilme ve kayma atkı teknikli dokumaları kapsamaktadır. Ayrıca yün, kıl ve tiftik malzemeli düz dokumalar ile pamuk malzemeli çuval, heybe vb. de konu kapsamındadır. Ancak saray veya bazı özel koleksiyonlardaki düz dokuma teknikli ipek malzemeli yaygı, seccade, pano, duvar kilimi gibi düz dokuma eserler de kapsam dâhilindedir. Etnografya ve vakıf eserleri müzelerinde, özel koleksiyonlarda sergilenen veya depolarda saklanan, taşınabilir maddi kültür envanterimizden olan kilimlerimizin yazılı kaynaklarının oluşturulması ve belgelenmesi amaçlanmaktadır.

8. Proje: Cumhuriyetin Yüzüncü Yılında Müzik Kültürü – Türk Müziğinin Hafıza Kaynakları

Projenin kapsamı; Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Kaynak Eserler Dizisi çerçevesinde; yaklaşık 120 yazar ve konu başlıklı yayın hazırlatılması ve eser içinde yer alan bestekârlara ait icra edilmemiş eserlerin seslendirilip kaydedilerek ve/veya eski ses kayıtlarının temizlenerek uygun olabilecek koruyucu ortamda (Karekod, CD vb.) kitap ile birlikte yayınlanmasıdır. Bu amaçla, kitap bölüm yazarları devlet arşivleri, özel arşivler, sözlü tarih gibi günümüze ulaşabilen tüm belge ve dokümanları kullanılarak Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde yetişmiş musikişinasların biyografilerini ele alan bölüm yazılarını oluşturacaklardır. Bu süreçle eş zamanlı olarak proje ekibi tarafından oluşturulacak bir çalışma grubu ile eser içinde yer alan bestekârlara ait icra edilmemiş eserlerin seslendirilmesi ve/veya eski ses kayıtlarının temizlenmesi işi gerçekleştirilecektir. Ortaya koyulacak bu ürün kitap ekinde yer alacaktır.