1992 Yılı Kurum Kitapları

Fârâbî’nin Geometri Felsefesine İlişkin Metinler – Mübahat Türker-Küyel

Fârâbî Külliyatı dizisinin V. cildi, Farabi’nin Geometri Felsefesini tanıtmıştır. Ayrıca eser Eucleides’in Stoikeia’sının birinci ve beşinci kitaplarının baş tarafları üzerine Farabi tarafından yapılmış olan şerhlerinin Arapça asılları ile bu şerhlerin Türkçe ve Fransızca çevirilerinden oluşmaktadır. Eserde bu iki Şerh’in Türkçe çevirileri Arapça aslından yapılmış ve Fransızca çevirileriyle karşılaştırılmıştır. Okuyucu eserde, Eucleides’in “Stoikeia”sının (“Elemanlar”ının) Birinci ve Beşinci Kitaplar’ının baş tarafına Fârâbî’nin yapmış olduğu Şerh’lerin Arapça asıl metinleri ile onların Türkçe ve Fransızca çevrilerini bulacak ve bu suretle, “Fârâbî’nin Geometri Felsefesi” hakkındaki görüşlerini değerlendirme imkanına kavuşacaktır. Bu Şerh’lerin kaybolmuş olduğu sanılan Arapça aslının tek nüshasını Murdoch haber vermiştir.

Doğumunun 110. Yıl Dönümü Dolayısıyle Âşıklardan Yüce Atatürk’e Deyişler -Güldeste-  İrfan Ünver Nasrattınoğlu

1991 Atatürk’ün doğumunun 110. yıldönümüdür. Devletimizin kurucusu eşşiz kahraman Atatürk’ü Türk âşıkları çok iyi anlamışlar ve irticalen söyledikleri deyişlerle bunu her vesileyle kanıtlamışlardır. Ayrıca, Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren, Atatürk ilke ve inkılaplarının milletimize benimsetilmesinde çok önemli rol oynamışlardır. Nitekim, Güldeste’deki şiirler incelendiğinde görülecektir ki, Atatürkçülük mısra mısra âşıkların deyişleriyle örülmüştür. Aşıkların özellikle kırlık kesimdeki halkımızın üzerinde önemli ölçüde etkili oldukları düşünülürse, icra ettikleri fonksiyonun değeri daha iyi anlaşılacaktır. Eserde Cumhuriyet döneminde yaşayan yüz kırk sekiz halk ozanının Atatürk’ün 110. Doğum yıldönümü dolayısıyla dile getirdikleri manzumeleri yer almaktadır. Ayrıca kitapta dokuz âşığın beş değişmesi verilmektedir.

Mehmet Âkif’in Sanat-Edebiyat Ve Fikir Dünyasından Çizgiler – Kâzım Yetiş

Eser, Mehmet Âkif’in ölümünün 50. yılında onu yeniden düşünmek, geçmişten günümüze taşımak ihtiyacından doğmuştur. Büyük şairler sadece devirlerinin adamı değillerdir. Gerçi Âkif vefat edeli yarım asrı geçmiştir. Daha hayatta iken şairleri düşünecek olursak Âkif’in zamanla belki daha iyi anlaşılıp değer kazanacağını söyleyebiliriz. Edebiyat sosyolojisi bakımından düşünecek olursak rahatlıkla hiçbir Türk şairinin onun kadar tanındığını, eserlerinin yayıldığını ve sevildiğini söyleyemeyiz. Mehmet Âkif’in sanat ve edebiyat dünyası ve yaşadığı dönem içinde yeri detaylı bir şekilde kitapta ele alınmıştır. Edebiyat anlayışı ve sanattan beklediği, muhayyileyi işletme ve konu bulma, edebi eserin planı, edebi eserde tasvir, şiir okuma, İntikad-ı Tenkid, yabancı dil ve edebiyatlarda Türk Dili ve edebiyatı hakkındaki görüşleri dile getirilmiştir.

Türk Sancak Alemleri – Hülya Tezcan, Turgay Tezcan

Topkapı Sarayı Müzesi Silah Koleksiyonundaki Türk alemlerinin katalog çalışması Türk Kültürünü Tanıtma Vakfı kanalıyla 1985 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan istenmiştir. Başlangıçta Osmanlı alemleri olarak tespit edilen konu, daha sonra Prof. Dr. Oktay Aslanapa’nın önerileriyle Türk kökenli olan Memluk alemlerini de içine alarak genişletilmiştir. Alemlerin çok değişik formlarda yapılmış olmaları Osmanlıların maden sanatındaki yaratıcılığını göstermektedir. Topkapı Sarayındaki Türk maden sanatına ışık tutacak nitelikteki Memluk ve Osmanlı alemlerini konu alan eserde, sancak alemleri hakkında genel bir bilgi verilmiş, Osmanlı ve Memluk alemlerinin yapım ve süsleme teknikleri, kullanılan motifleri tanıtılarak kataloğu yapılmıştır. Ayrıca Osmanlı ve Memluk alemleri karşılaştırılarak benzer ve farklı yönleri vurgulanmıştır.

Fetih -Destan- A. Turan Oflazoğlu

Kurumumuzca 1992 yılında yayımlanan Fetih (Destan), daha çok oyun yazarı ve çevirmen olarak bilinen A. Turan Oflazoğlu’nun, elli üç gün süren İstanbul kuşatmasını işleyen destan türündeki eserlerinden biridir. Genellikle manzum olarak ele alınan destanlardan farklı olarak, nazım ve nesrin iç içe geçtiği bu yapıtta “fetih” anlayışı zulüm, kin veya intikam gibi olumsuzluklardan arındırılarak yüce insanî değerlerle bezenmiştir. Fetih adlı bu eser, İstanbul’un fetih sürecini anlatan tarihsel değeri bulunan bir tiyatro eseridir. Tarihsel olayların ortasında yaşayan ve onlarla bütünleşen kişilerin iç ve dış çelişkilerini yansıtmayı ön planda tutan Oflazoğlu’nun oyunları oyun olmasının ötesindedir. Çünkü temel sorun, tarihsel bir dönemin bir yorumu olmanın yanında ve ötesinde insanın evrensel gerçeğini yakalamaktır.

Ali Eşref Dede’nin Yemek Risalesi – Feyzi Halıcı

Konya’nın değerli bilim adamlarından, Mevlâna’nın torunlarından merhum Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk’un Mevlâna Tetkikleri Enstitüsü’ne bağışladığı kütüphanesinin nadide eserlerinin arasında bulunarak gün ışığına çıkarılmıştır. Sırtı kırmızı meşin, ebru kaplı bir mukavva cild içinde kırk iki yapraklı ve söz başları kırmızı mürekkeple kaleme alınmış, aharsız, incecik mavi Avrupa kağıtlıydı. Ayrıca, 1275 tarihinin altında Edirne Mevlevihanesine ait olduğuna dair bir kayıt bulunmaktaydı. Edirne Mevlevî Dergâhı Postnişin’lerinden Şeyh Han Ali Eşref Dede Efendi yemek risalesi yemek tariflerinden oluşmuştur. Çorbalar, salata ve turşular, kebaplar, tatlı tarifleri, dolmalar, pilav çeşitleri, sebzeler, köfte tarifleri, hoşaflar, börekler, kurabiyeler, dondurma ve paluzeler detaylı olarak anlatılmıştır.

Doğumunun Yüzüncü Yılında Ahmet Hâşim – Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı

Ahmet Haşim, ilk şiirlerini edebiyatımızın Servet-i Fünun döneminde yazmış, bu devri izleyen dönemde Fecr-i Âti grubunun müstesna bir şairi olarak ismi yayılmaya başlamıştır. Asıl şöhretini ve edebî şahsiyetini Milli Mücadele yıllarında yani 1921-1922’de Yahya Kemal’in yönetiminde yayımlanan Dergâh mecmuasında çıkan nesir ve şiirleriyle kazanmıştır. Eser, Ahmet Haşim’in Doğumunun 100. Yılı münasebetiyle düzenlenen anma toplantısında sunulan bildirilerden oluşmuştur. Müjgan Cunbur, Sadık Tural, Bilge Ercilasun, tarafından sunulan bildirilerde Ahmet Haşim’in hayatının ana çizgileri, Ahmet Haşim’in Şiirinde karamsarlık, Ahmet Haşim’in Sanatı, Ahmet Haşim bibliyografyası, Ahmet Haşim’in eserlerinden seçmeler gibi konular yer almıştır.

Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin – Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı

Eser Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı’nın kuruluşunu izleyen ilk bilimsel faaliyet özelliğini taşımaktadır. Kitap Ömer Seyfettin’in doğumunun yüzüncü yılı münasebetiyle düzenlenen toplantıda sunulan konuşmaların bir araya getirilmesinden oluşmuştur. Toplantıda 6 bildiri sunulmuştur. Bildiri başlıkları; Dr. Müjgân Cunbur, “Ömer Seyfettin’in Hayatı ve Eserleri”; Prof. Dr. Hasibe Mazıoğlu, “Divan Edebiyatında Hikâye”; Doç. Dr. İnci Engünün, “Ömer Seyfettin’in Hikâyeciliği”; Fevziye Abdullah Tansel, “Ömer Seyfettin’in İlk Eser ve Şiirleri”; Doç. Dr. Olcay Önertoy, “Ömer Seyfettin’in Milliyetçilik Düşüncesi”; Doç. Dr. İsmail Parlatır “Genç Kalemler Hareketi İçinde Ömer Seyfettin”. Eserin sonuna Dr. Müjgan Cunbur’un bir bibliyografya çalışması eklenmiştir.